Redes férreas y patrimonio industrial en la configuración urbano-territorial de Pereira: ciudad intermedia del Paisaje Cultural Cafetero



Título del documento: Redes férreas y patrimonio industrial en la configuración urbano-territorial de Pereira: ciudad intermedia del Paisaje Cultural Cafetero
Revista: Territorios (Bogotá)
Base de datos: CLASE
Número de sistema: 000512838
ISSN: 0123-8418
Autores: 1
Instituciones: 1Universidade Federal do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro. Brasil
Año:
Periodo: Ene-Jun
Número: 44
País: Colombia
Idioma: Español
Tipo de documento: Artículo
Enfoque: Analítico, descriptivo
Resumen en español Este artículo propone la valoración de los doce conjuntos férreos e industriales vinculados a la producción de café en la ciudad intermedia de Pereira, Colombia, como elementos constitutivos de una tipología de patrimonio industrial agroproductivo, hasta ahora inexplorada en la declaratoria Unesco del Paisaje Cultural Cafetero (2011). Se plantea la resignificación de estos bienes culturales dentro del contexto del territorio agroproductivo, valorándolos como elementos que consolidaron el papel de la ciudad como mediadora de flujos de bienes y personas entre territorios rurales y urbanos mientras el ferrocarril se mantuvo en funcionamiento (1921-1972). A partir de la consulta de archivos históricos, entrevistas con actores locales, levantamientos urbanos y arquitectónicos, se teje una narrativa territorial y arquitectónica que, recorriendo las antiguas ferrovías desde las áreas de producción rurales hasta las de industrialización urbana, identifica los espacios, actores y temporalidades del proceso productivo cafetero local. Se destaca el potencial de esta nueva lectura histórica del territorio para valorar las configuraciones espaciales propias del proceso de modernización de la región, entender las dinámicas campo-ciudad y fortalecer la memoria social de los espacios industriales cafeteros
Resumen en inglés This article proposes the valorization of twelve railway and industrial complexes related to coffee production in the intermediate city of Pereira, Colombia, as constituent elements of a typology of agro-productive industrial heritage, till now unexplored in the Unesco declaration of the Coffee Cultural Landscape (2011). The resignification of these cultural assets is proposed in the context of the agro-productive territory, valuing them as elements that consolidated the role of the city as mediator of flows of goods and persons between rural and urban areas, while the railway was in operation (1921-1972). Based in analysis of historical archives, interviews with local actors, urban and architectural surveys, a territorial and architectural narrative is woven along the railway, identifying spaces, actors and temporalities of the local coffee production process, from rural production areas to industrialized urban regions. We highlight the potential of this new historical reading of the territory for valuing the spatial configurations of the modernization process of the region, for understanding the urban-rural dynamics and for strengthening the social memory of the industrial coffee spaces
Resumen en portugués Este artigo propõe a valorização dos doze conjuntos férreos e industriais vinculados à produção de café na cidade intermediária de Pereira, na Colômbia, como elementos constituintes de uma tipologia de patrimônio industrial agroprodutivo, até então não explorada no tombamento da Unesco da Paisagem Cultural Cafeeira (2011). Se objetiva a ressignificação destes bens culturais dentro do contexto de território agroprodutivo, valorizando-os como elementos que consolidaram o papel da cidade como mediadora de fluxos de bens e pessoas entre territórios rurais e urbanos, durante o período de funcionamento da ferrovia (1921-1972). A partir da consulta de arquivos históricos, entrevistas com a população local, levantamentos urbanos e arquitetônicos, tece-se uma narrativa territorial e arquitetônica, que recorrendo as antigas ferrovias desde as áreas de produção rural até as de industrialização urbana, identifica os espaços, a população, e temporalidade do processo produtivo cafeteiro local. Destaca-se o potencial desta nova leitura histórica do território para valorizar as configurações espaciais próprias do processo de modernização da região, entender as dinâmicas entre campo e cidade e para fortalecer a memória social dos espaços industriais cafeeiros
Disciplinas: Geografía
Palabras clave: Geografía económica y regional,
Geografía del transporte,
Café,
Configuración territorial,
Ferrocarriles,
Memoria,
Paisaje,
Patrimonio industrial,
Colombia
Keyword: Economic and regional geography,
Transport geography,
Railways,
Coffee,
Landscape,
Industrial heritage,
Colombia,
Territorial configuration,
Memory
Texto completo: Texto completo (Ver HTML) Texto completo (Ver PDF)